Co to jest kleszcz?

Kleszcze są to roztocza należące do rzędu pajęczaków, które pasożytują na kręgowcach. W cyklu rozwojowym wyróżnia się kolejno stadia: larwa, nimfa i postać dorosła. Ich wielkość wynosi od ułamka milimetra do 3 cm. Większość kleszczy występuje w wolnym środowisku i żerują tylko na swoich żywicielach. Dochodzi do tego, gdy temperatura zewnętrzna utrzymuje się przez kilka dni na poziomie 7–9°C. Kleszcze świetnie lokalizują swoje ofiary poprzez wykrywanie ciepła, wibracje czy zapachy – rozpoznają wydychany CO₂, feromony i pot.

W ślinie kleszcza znajdują się substancje znieczulające i hamujące krzepnięcie krwi, dzięki temu ukąszenie jest bezbolesne. Na całym świecie opisano około 900 gatunków kleszczy, z czego w Polsce występuje na stałe 19 z nich. Ich szczególne znaczenie w naszym życiu i życiu naszych pupili wiąże się z tym, że są nosicielami wielu poważnych chorób. Do przeniesienia czynników zakaźnych dochodzi podczas żerowania na żywicielu, w momencie tak zwanego wymiotowania kleszcza.

Choroby odkleszczowe u psa - czego należy się obawiać?

Babeszjoza u psa - po jakim czasie występują objawy?

Jedną z najgroźniejszych chorób odkleszczowych dla naszego psa jest babeszjoza. Nieleczona może doprowadzić do śmierci nawet w ciągu kilku dni. Objawy mogą się pojawić już po około 7 dniach od ugryzienia kleszcza. Jako właściciele najczęściej zauważamy u psa zmianę zachowania – pies jest niepokojąco spokojny, apatyczny, nie ma apetytu.. Pojawia się wysoka gorączka i często obserwujemy krwiste zabarwienie moczu. Chorobę wywołuje pierwotniak Babesia, który bytuje w krwinkach czerwonych naszego psa i powoduje hemolizę (rozpad erytrocytów). Dochodzi do niedokrwistości, która może mieć opłakane skutki.

Leczenie polega na wlewach dożylnych, podawaniu leków, czasami potrzebne jest przetaczanie krwi. W wypadku babeszjozy najważniejszy jest czas, dlatego nie warto zwlekać, kiedy zauważymy niepokojące objawy u naszego psa.

Czytaj także: Jak nauczyć psa komendy "puść"?

Borelioza u psa - jakie są objawy i sposoby leczenia?

Kolejną chorobą jest borelioza, nazywana boreliozą z Lyme. Powodują ją krętki przenoszone na psa podczas pasożytowania kleszcza. Nie ma możliwości bezpośredniej transmisji krętka między gospodarzami. Niestety choroba nie ma patognomicznych (charakterystycznych) objawów. Co więcej, mogą się one pojawić dopiero po 5 miesiącach od ugryzienia kleszcza. Wtedy występują kulawizny, obrzęki stawów, gorączka oraz anoreksja. Może dojść do zaburzenia funkcji nerek czy wątroby oraz pojawienia się objawów neurologicznych. Niestety rzadko zauważamy rumień wędrujący, który może być następstwem ugryzienia kleszcza, co jest spowodowane obecnością gęstej sierści u psa.

Leczenie jest bardzo długie i polega na stosowaniu antybiotykoterapii połączonej z płynoterapią, leków przeciwzapalnych oraz wspomaganiu suplementami. Wszystko zależy od stopnia nasilenia objawów. Istnieje szczepionka przeciw boreliozie i stosuje się ją u psów szczególnie narażonych na zakażenie chorobą. Psy szczepi się przed sezonem letnim.

Anaplazmoza - jak się objawia oraz jak ją leczyć?

Kleszcze mogą przenosić również anaplazmozę. Chorobę wywołują bakterie wewnątrzkomórkowe, które atakują głównie neutrofile (białe krwinki) lub płytki krwi. Objawy pojawiają się najczęściej 1–2 tygodni od zakażenia i zależą od gatunku anaplazmy. Najczęściej obserwujemy gorączkę, kulawizny, apatyczność psa lub bladość błon śluzowych, krwawienie z nosa, anoreksję. Dochodzi do splenomegalii (powiększenie śledziony) oraz powiększenia obwodowych węzłów chłonnych. Choroba jednak może się rozwijać miesiącami bez większych objawów, powodując stopniowe wyniszczenie organizmu.

Leczenie polega głównie na długiej antybiotykoterapii.

Kleszcze mogą powodować jeszcze wiele innych chorób, takich jak erlichioza, hepatozoonoza czy odkleszczowe zapalenie mózgu. Niestety każda z nich niesie za sobą poważne konsekwencje i wiąże się z walką o zdrowie naszego psa.

Jak usunąć kleszcza u psa?

Kiedy znajdziemy na naszym psie kleszcza, należy niezwłocznie go usunąć. Jeśli nie mamy w tym doświadczenia, najlepiej udać się do lekarza weterynarii. Jednak kiedy posiadamy do tego celu odpowiednie narzędzia, możemy spróbować zrobić to w warunkach domowych. Najlepiej sprawdzają się tak zwane lassa oraz kleszczołapki dostępne w aptekach, sklepach zoologicznych stacjonarnych oraz internetowych.

Kleszcza należy chwycić takim przyrządem, a następnie wyjąć go delikatnym ruchem obrotowym. Na koniec warto zdezynfekować miejsce ukąszenia. Można również posłużyć się pęsetą, jednak jest ona trudniejsza w obsłudze, co zwiększa ryzyko urwania kleszcza. Podobnie dzieje się w wypadku szybkiego szarpnięcia pasożyta.

Co zrobić gdy zostanie kawałek kleszcza u psa? Jeśli zdarzy się, że część kleszcz się urwie i zostanie w skórze, wtedy wizyta u lekarza weterynarii jest konieczna. Należy jednak pamiętać, że urwany kleszcz u psa nie jest powodem do paniki. Wbrew błędnym przekonaniom urwany kleszcz nie odrasta ani nie ucieka w głąb ciała. Zadaniem lekarza weterynarii jest usunięcie resztek kleszcza w celu zapobiegnięcia wytworzenia się odczynu i stanu zapalnego w miejscu ukąszenia. 

Jak zabezpieczyć psa przed kleszczami?

Ukąszenie kleszcza samo w sobie nie wiąże się z tragicznymi skutkami. Problem pojawia się, gdy kleszcz jest nosicielem groźnych zarazków mogących przeniknąć do organizmu psa. Właśnie dlatego najważniejsza jest profilaktyka, czyli zapobieganie ugryzieniom.

Który preparat na kleszcze będzie dobry dla psa?

W walce z kleszczami mamy do wyboru różne preparaty, takie jak spray, obroża, tabletka oraz spot on. Powodują one obumarcie kleszcza po wbiciu się w skórę. Dobór odpowiedniego preparatu determinują:

• systematyczność właściciela,
• preferencje właściciela,
• rodzaj sierści psa,
• aktywność psa.

Dla psów z długą sierścią najlepiej sprawdzają się tabletki. Z kolei u takich, które często wskakują do zbiorników wodnych, zaleca się obroże wodoodporne lub tabletki. Należy również odpowiedzieć sobie uczciwie na pytanie: czy pamiętamy o powtarzaniu aplikowania preparatów, aby zachować ciągłość w ich stosowaniu? Jeśli jesteśmy zapominalscy, to najlepszym wyborem jest dobra obroża, która wystarczy na cały sezon. Mniejszym kłopotem będzie również tabletka lub spot on powtarzane co 3 miesiące. Dla osób z dobrą pamięcią wystarczą najprostsze preparaty spot on stosowane minimum co 4 tygodnie. Należy jednak brać pod uwagę, że przed zastosowaniem takiego preparatu i po jego aplikacji nie można kąpać psa przez 2–3 dni.

Jeśli szukasz naturalnych sposobów na ochronę psa przed kleszczami polecamy mgiełki przeciwkleszczowe oparte na olejkach eterycznych. 

Niezależnie od preparatu, jaki stosujemy, warto po każdym spacerze przejrzeć sierść psa i sprawdzić, czy nie nosi na sobie niechcianego pasażera.

Kleszcze są dużym problemem ze względu na przenoszenie chorób odkleszczowych, które bywają groźne dla psa. Znajomość preparatów przeciwkleszczowych pozwoli na uchronienie naszego przyjaciela przed ewentualnymi konsekwencjami ugryzienia pasożyta. Również wiedza na temat chorób, których nosicielami są kleszcze, umożliwi nam wykrycie niepokojących objawów i szybką reakcję – wizytę u lekarza weterynarii.

Ważna jest przede wszystkim profilaktyka, żeby sezon letni mijał nam spokojnie i żebyśmy mogli się cieszyć ładną pogodą.

Pamiętaj: zawsze lepiej zapobiegać. Zabezpiecz swojego przyjaciela przed kleszczami. Kleszcze zamieszkują lasy, łąki, parki miejskie, a nawet przydomowe ogródki. Nawet krótki spacer z psem wokół bloku może nieść ze sobą ryzyko złapania kleszcza przez naszego pupila.

Obserwuj! Po każdym spacerze przeglądaj sierść swojego czworonoga. Kleszczom sporo czasu zajmuje przemieszczanie się po sierści i dotarcie do skóry psa. Zatem mamy szansę złapać kleszcza, zanim wbije się w skórę. Jeśli zauważymy kleszcza chodzącego po sierści psa, łatwym sposobem na jego zdjęcie jest użycie rolki do czyszczenia ubrań.

POLECANE W NASZYM SKLEPIE - MGIEŁKA PRZECIWKLESZCZOWA 

Urszula Klepka
Lekarz weterynarii
Przychodnia UlgA